تشویق، ابزاری قدرتمند در تقویت یادگیری
بایدها و نباید های تشویق کودکان
هر انسانی از زمانی که متوجه درک مسائل میشود بهطور ذاتی و ناخودآگاه به تشویق شدن و دریافت پاداش نیاز دارد. این امر برای کودکان از اهمیت ویژهای برخوردار است. کودکان برای کارهای ساده مانند یادگیری راه رفتن، غذا خوردن، نشستن، یادگیری کلمات جدید، رفتن به مدرسه و غیره به تشویق نیاز دارند تا انگیزه لازم را بهدست بیاورند. این انگیزه در تسهیل انجام کارها به آنها کمک میکند.
به نظر موریس، پاداش معمولاً رویدادی است كه بلافاصله بعد از رفتار اتفاق میافتد و سبب تحریک فرد به انجام دوباره آن رفتار میشود. تشویق در امر یادگیری و آموزش، عامل و محركی اساسی برای كودك به حساب میآید. تجربیات نشان داده كودكانی كه در كلاس و مدرسه بهخاطر موفقیت در یادگیری مورد تشویق قرار میگیرند، بیش از دیگران در فراگیری مسائل موفق میشوند.
قدرتمندترین ابزار معلم
تشویق یکی از قدرتمندترین ابزارهایی است که معلم یا والدین میتوانند از آن استفاده کنند. تشویق کردن اغلب کلید باز کردن پتانسیلهای استفاده نشده در کودکان، بهویژه آنهایی است که در یادگیری مشکل دارند.
تشویق یک نیروی قدرتمند در آموزش است.
بهعنوان یک مربی یا والدین، گفتار و کردار شما این توانایی را دارد که تلاش فرزندان را بیشتر کند یا آنها را از بین ببرد. کلمات و اعمال تشویقکننده اغلب توسط فرزندان درونی میشوند و به آنها قدرت و انگیزه برای موفقیت میدهد.
نقش تشویق در یادگیری به مراتب مهمتر و مؤثرتر از نقش تنبیه است. همچنین تشویق در یك درس، اگرچه سبب رشد و پیشرفت كودكان در همان درس میشود اما اثر عام آن، آنقدر پردامنه است كه دروس دیگر را هم در برمیگیرد. این امر بهخاطر آن است كه كودك در اثر تشویق دیدی مثبت نسبت به یادگیری پیدا كرده و به درس و مدرسه علاقه بیشتری پیدا میكند. بدینترتیب، میتوان گفت كه پاداش، عكسالعملی است كه مربی به دنبال رفتار مطلوب از خود نشان میدهد و باعث تكرار رفتار در موقعیتهای بعدی میشود.
تشویق به کودکان میآموزد که خود را براساس شایستگیهایشان ارزیابی کنند. هنگامی که بزرگسالان درباره کاری که انجام میدهند به کودکان بازخورد ارائه میدهند، کودکان یاد میگیرند که خود را بدون مقایسه با تلاشها و موفقیتهای دیگران ارزیابی کنند. کودکانی که تشویق میشوند یاد میگیرند که آنچه در مورد خود فکر میکنند مهمتر از آن چیزی است که دیگران فکر میکنند.
تشویق، امری غیرقضاوتی است. به این معنی که جملات تشویقی به حقایق خاصی اشاره میکنند اما آنها را ارزیابی نمیکنند. عباراتی مانند: «تو واقعاً سخت کار کردی» یا «به رنگ سبزی که در نقاشی خود استفاده کردی نگاه کن» یا «شرط میبندم به خودت افتخار میکنی که این پازل را تمام کردی» نمونههایی از تشویق بدون قضاوت هستند.
بهترین راههای تشویق کودکان
هیچ فرمول واحدی برای تشویق کودک وجود ندارد. هر کودکی منحصربهفرد است و به تشویق پاسخهای متفاوتی میدهد. با این حال، راههایی برای تشویق کودکان وجود دارد. در اینجا ۶ راه ساده برای تشویق کودکان آورده شده است:
-
کنجکاوی و بازیگوشی کودکان را تشویق کنید.
کودکان در هر سنی بهطور خودکار درگیر بازی میشوند. اجزای بازی دقیقاً آنهایی هستند که به یادگیری کمک میکنند. بازی، ذاتاً انگیزهدهنده است و فرصتی برای ایجاد تجربیات بدیع و یادگیری از دیگران به فرزندان میدهد. بازی نیاز به مشارکت فعال دارد، همچنین سبب تقویت پیوندهای اجتماعی، دوستیابی و کاهش استرس در کودکان میشود.
-
در حین یادگیری، تعامل اجتماعی را در اولویت قرار دهید.
در عصر دیجیتال، بسیاری از برنامههای آموزشی و مبتنی بر کامپیوتر برای کودکان حتی از ۶ ماهگی طراحی شده است. با این حال، حتی بهترین طراحی و مؤثرترین اپلیکیشنها نیز نمیتوانند جایگزین تعاملات اجتماعی واقعی با بزرگسالان و همسالان شوند. کودکان خردسال میتوانند از رسانههای دیجیتال مانند: تبلتهای صفحه لمسی یاد بگیرند، اما به نظر میرسد تعامل اجتماعی در طول این تجربه یادگیری ضروری است.
-
به اندازه کافی کودکان را به چالش بکشید.
یکی دیگر از راههای تشویق کودکان، به چالش کشیدن آنهاست. کودکان انگیزه دارند برای رسیدن به اهداف دستیافتنی تلاش کنند. از دوران کودکی به بعد، تلاش برای حفظ انگیزه لازم است، اما موفقیت باید امکانپذیر باشد. قدرت چالش در ایجاد انگیزه در کودکان تأثیر زیادی دارد. زمانی که یک کار خیلی آسان باشد، کودکان انگیزه خود را از دست میدهند، اما زمانی که کار خیلی دشوار یا غیرقابل حل باشد، ممکن است انگیزه بگیرند. سعی کنید چالش را با توجه به تواناییهای فعلی کودک تطبیق دهید و بازخورد سریع در مورد عملکرد او ارائه دهید.
-
به کودکان حق انتخاب بدهید.
زمانی که کودکان به درجهای از خودمختاری میرسند، انگیزه بیشتری پیدا میکنند و میتوانند کارهای معناداری را انجام دهند. هنگامی که به کودکان حق انتخاب میدهیم، احتمال بیشتری وجود دارد که درگیر بمانند.
-
فقط در صورت لزوم مشوقها را ارائه دهید.
این راه نیز یکی از روشهای مؤثر در تشویق کودکان است. هنگامی که کودکان بهطور ناگهانی برای کاری که از انجام آن لذت میبرند و آزادانه انجام میدهند، پاداش دریافت کنند، ممکن است تنها زمانی شروع به انجام آن کار کنند که بدانند پس از آن پاداش دریافت خواهند کرد. تا جایی که ممکن است، بهجای وعده دادن به پاداش، از کنجکاوی و تمایل طبیعی کودکان برای کار در جهت یک هدف دستیافتنی استفاده کنید.
-
فرایند را بهجای نتیجه تحسین کنید.
کودکان خود را برای تلاشی که برای یادگیری میکنند تشویق کنید نه بهخاطر سطح هوش یا مهارتشان یا نمره یا مدال طلایی که دریافت کردهاند، زیرا این کار میتواند منجر به جهتگیری عملکرد شود. آنها ممکن است برای دستیابی به پاداشهای بیشتر انگیزه داشته باشند، اما ممکن است یاد بگیرند که از ترس ارزیابی منفی از انجام فعالیتهای چالشبرانگیز که ممکن است در آنها برتری نداشته باشند، اجتناب کنند.